Skrift

Feilen er at det er januar. Og eg kan absolutt ikkje fordra regn i januar. Det minner meg om drivhuseffekt og hålke, og båe delane er meg ein pest og ein plage –

Men lat meg no sjå – skulle det ikkje vera mogleg å dikte om på dette? Eg har nyss lesi litt i David Copperfield, og eg tykkjer ikkje det er det ringaste vanskeleg å leggje opp ei scene –

Det er sjølvsagt duskregn ein mørk kveld i juli. Og vi går gjennom nokre gater – kven i vide verda er «vi»? Det førekjem meg at eg på underleg vis har flytta over i David Copperfield, for jamen har eg inntrykk av at dei eg går saman med, rører seg i slike klede som dei brukte den gongen, og ikkje berre det, men måten å samtale på førekjem meg å vera heilt annleis enn notidas jabb og bjask.

Men blås i det. Det er fargar i heile draumebiletet mitt, og det er fargane som er hovudsaka. Særleg no når vi går inn i eit hus – og inne i det huset er det varmt og lyst – men det er ikkje elektrisk lys, for det er stearinlys overalt (nett slik eg liker å ha det i stova her nede – ) men kjære vene, stova her er åttekanta og veggene er blågrå og listverket kvitt og lyset er deilig, og no sit eg her i kvilestolen på atelieret og opplever at duskregnet frå julikvelden har lagt noko friskt og lett ikring meg og at eg når eg kjem inn i stova, på ein måte opplever både det friske og den litt brukte, varme lufta inne hos stearinlysa.

Lenger var dette draumeblaffet ikkje – for no hoppar tankane mine rett inn i noko anna – og her må eg seia at draumen vik for ei sjølvavsløring.

Klart og tydeleg veit eg kva for ein person i David Copperfield som eg er mest lik – i sanning og utan omskrivingar.

No har eg nemleg skjøna at eg er så intenst skyldt hr. Micawber at visse retningar i vår samtid vil postulere at det gjeld sjelevandring. Det er ikkje nettopp det at han støtt og stendig er høgt oppe når han ikkje er langt nede og langt nede når han ikkje er høgt oppe -for den slags må ei som skal vera familiens ballast av pågangsmot ikkje gje seg hen til (likevel skjer det jo, det og – )- MEN det er pengeproblemet og IKKJE MINST! brevskrivinga.

«Jeg tror den mannen drømmer i brevform,» sa Betsey Trotwood om han. Og kan ikkje mange av dei eg skriv til tenkje det same?

Noja, lat sjølvavsløringa bli enda meir tydeleg: Det er ein til som av og til kan minne om meg – det er stakkars Mr. Dick – som jo er «tossete» – eller rettare sagt: Som Betsey Trotwood meiner er skjerande skærp, men som altså for alle andre framstår som «tossete». Han har ein idé som eg har særs stor sympati for: Han har laga ein papirdrake -og på den har han skrivi masse – og når han set draken høgt opp, reknar han med at han på den måten kan spre opplysningane langt utover. Det er ikkje fritt for at eg av og til opplever det som om eg skriv like mykje som hr. Dick – og med like lite resultat, det er ikkje fritt for at eg kjenner eg må gripe til like fantastiske middel som hr. Dick til å få opplysningane utover – og det er ikkje fritt for at mine vel utspekulerte metodar stort sett framleis står i ein krok her heime – – –

Mamma fortel noko frå ein film ho har sett og som ho meiner eg også bør få sjå – der er det ein som finn den fantastiske løysinga å leggje dikt i surkålspakker. «Surkålpoeten» seier mamma med njoting i røysta –

Ja, i våre dagar må ein minst til med noko slikt, trur eg. Det er så mykje hult og larmande som får trykksverte-venger, og så mykje gjennomarbeidd som får liggje der det ligg.

Men, det var eg og Micawber! Høyr berre denne skildringa:

«Det var en klubb i fengselet, i hvilken mr. Micawber som gentleman hadde meget å si. Mr. Micawber hadde meddelt klubben sin plan om petisjonen, og klubben hadde høyligen bifalt den, hvisårsak Mr. Micawber, der var en såre godmodig mann og så virksom i allting, unntatt i sine egne anliggender, som noen kunne være, samt aldri gladere enn når han hadde travelt med noe, hvorav han ingen nytte kunne ha – ga seg i ferd med petisjonen, utkastet den, nedskrev den på et umåtelig folieark, utbredte dette på sitt bord og berammet en tid, på hvilken hele klubben og alle de andre gjeldsarrestanter kunne komme opp på hans værelse og skrive under.»

Det verste er at eg kjenner meg så nært knytta til Micawber at eg trur eg veit at han ville få same motviljuge og matte kjensle inne i seg som eg får dersom ein eller annan argumenterer med at eg må gjera dette eller hint – «for det vil du tene på – » Eg har ikkje tal på kor mange prosjekt eg har lagt til sides avdi ein slik argumentasjon på underleg maktstelande vis får meg heilt apatisk. Eg vil så hjartens gjerne få pengar for det arbeidet eg gjer og som eg tykkjer er naudsynt å gjera – men sei til meg at: «Dersom du berre lagar mange gyldenlærsmedaljonger, kjem du til å tene grovt!» ja, så kan ein vera viss på at nett gyldenlærsmedaljongane er gravlagte under eit tjukt lag av gløymsle i sjela mi og at eg særs motviljug ville gå med på å grava dei opp.

Nei, det må vera underlege trådar mellom meg og Wilkins Micawber. Sjå no berre at han aldri er gladare når han har det travelt med noko som han ikkje har nytte av –

og sjå meg midt i huset mitt med ein slik hærskare av potter og planter ikring meg at ein må balansere for å koma fram i eit rom som elles er romsleg nok – sjå korleis eg sit der med ein stabel av fleire 50-liters posar med jord – Få av desse plantene vil eg nokon gong nå å få teikna – avdi eg altså har det så travelt med å stelle dei – men like fullt: Når eg er ferdig med å potte om 244 potteplanter (uberegnet en uberegnelig mengde blomsterkasser, dei 19 potteplantene hos Åslaug Harpa, dei 6 liljene på soveromet og diverse -d.v.s. «nokså mange» potter til terrassen, uberegnet dei seks avblomstra alpefiol-modellane, og uberegnet dei plantene eg delvis eig og delvis kjenner ansvar for på Fredheim og Soria Moria) – – – når eg altså er ferdig med ompottingssjauen, da kjenner eg meg både lykkeleg og stolt og som om eg har gjort ein stor og viktig jobb. Og ein treng som oftast korkje truge eller mane for å få meg til å gå i gang med den slags.

Det er heilt soleklart at eg har mangt og mykje sams med Wilkins Micawber. Berre det at uttrykksmåten hans er prega av ei anna tid enn vår – som t.d. i dette brevet:

Canterbury fredag

Beste Madame og Copperfield

Forgjettelsenes skjønne land som nylig strålte i kimingen er atter innhyllet i en ugjennomtrengelig tåke og for evig unndratt det usle vraks blikk hvis dom er beseglet.

Ennu en arrestordre er blitt utstett (i Hans Majestets høye rett Kings Bench i Westminster) i ennu en sak Heep -cntr – Micawber, og sakvolderen i denne sak er blitt et bytte for den sjeriff, der har lovlig jurisdiksjon i dette distrikt.

Brakt dertil og til et snart forestående endeligt – thi åndelige kvaler kunne kun bæres til et visst punkt og dette punkt føler jeg å ha nådd – er min bane gjennomløpen. Gud velsigne Dem! Gud velsigne Dem! En eller annen reisende som en gang i fremtiden av nysgjerrige, og som vil ville håpe, ikkje med sympati ublandede beveggrunne, besøker det for debitorer i denne stad bestemte forvaringssted, vil måskje gruble når han på dets vegge forfølger de med et rustent søm innrissede

utydelige begynnelsesbokstaver

W M

P.s. Jeg åpner atter dette for å si at vår felles venn Mr. Thomas Traddles, der ennu ikke har forlatt oss og ser overordentlig vel ut, har betalt gjelden og omkostningene i Miss Trotwoods edle navn, og at jeg og min familie befinner oss på den jordiske lykksalighets topp-punkt.

Slik skriv Wilkins Micawber av 1800-og-den-tid. Wilkins Micawber anno 2002 kan ikkje på noko vis ytre seg i så blomstrande vendingar – og Jantelova seier meg at eg også må vera varsam med å tru at andre skal ha interesse av korleis det går meg.

Ergo kan Wilkins Micawber anno 2002 aldri presentere seg så nedfor i så blomstrande vendingar – Til alt hell eksisterer det ikkje gjeldsfengsel i våre dagar – så eg treng korkje plage meg med Mashallsea fengselet, Fleet eller Kings Bench eller liknande fenomen i Noreg — – Men eg skulle like fullt gjerne ha funni ein instans som kunne te seg som hr. Thomas Traddles og betale mine gjeldspostar og på den måten føre den knuste beint over i himmelromet. Den som gjer sitt beste for å herme ein slik instans, er mor mi – men alle kan vita at pensjonistar ikkje har så rikhaldig pengepung at det er verdt å tala om –

Men lat meg for all del forsikre at eg ustanseleg lever etter den micawberske livsforventning: Something will turn up!

Og dermed underskriv eg meg aldeles ikkje som den knuste, men som den optimistiske Wilkins Micawber anno Domini 2002!